Türk Gıda Kodeksi̇ Gıda Katkı Maddeleri̇ Yönetmeli̇ği̇ Ek-II Bölüm D’sinde yer alan Gıda Kategori̇leri̇ne İli̇şki̇n Kılavuz'da yer alan bilgiler şu şekildedir:

04. MEYVE VE SEBZELER
Bu kategori, meyve, sebzeler, mantar ve fungus, kökler ve yumrular, bakliyat ve baklagiller, deniz yosunu, sert kabuklu yemişler ve tohumları kapsar.

04.1 İşlenmemiş meyve ve sebzeler
Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinde tanımlandığı gibi işlenmemiş olan tüm meyve ve sebzeleri içerir.

04.1.1 Bütün haldeki taze meyve ve sebzeler
Hasattan taze olarak sunulan meyveler ve sebzeler.

04.1.2 Soyulmuş, kesilmiş ve dilimlenmiş meyve ve sebzeler
Bu kategori, soyma, kesme, uç kesme, dilimleme gibi bir işleme maruz kalan işlenmemiş meyveler ve sebzeleri kapsar.

04.1.3 Dondurulmuş meyve ve sebzeler
Bu kategori dondurulmuş veya şoklanmış (meyve veya sebzelerin kısa süre haşlanıp, hızlı dondurulması) bütün ya da parça halindeki taze meyve ve taze sebzeleri kapsar.

Ürün, bir meyve suyu veya şeker şurubu içerisinde dondurulabilir. Örneğin dondurulmuş meyve salatası ve dondurulmuş çilekler bu gruba dâhildir.

Meyve ve sebzeler orijinal halinde önemli bir değişikliğe sebep olacak şekilde beyazlatılmış/ağartılmış/haşlanmış ise, bu ürünler kategori 04.2.4.1 kapsamına girer.

04.2 İşlenmiş meyve ve sebzeler
Bu kategori, kurutulmuş, konserve edilmiş, şişelenmiş meyve ve sebzeleri; sirke, yağ veya salamura içindeki meyve ve sebzeleri; meyve ve sebze preparatlarını ve reçel, jöle ve marmelatları ve benzer ürünleri kapsar.

04.2.1 Kurutulmuş meyve ve sebzeler
Önemli besin öğelerini etkilemeksizin doğal su içeriğinin mikroorganizma gelişimi için gerekli seviyenin altına indirgendiği meyve ve sebzeler. Örneğin, kuru elma dilimleri, kuru üzümler, kurutulmuş dilimlenmiş veya pul/ince parça Hindistan cevizi, kuru erik, kurutulmuş zencefil, kurutulmuş mantar, kurutulmuş domates ve kurutulmuş mercimek, kurutulmuş fasulyeler, kurutulmuş bezelyeler bu gruba girer. Ürün, tüketim öncesi rehidrasyon için tasarlanmış olabilir de olmayabilir de. Domates tozu ve pancar tozu gibi sebze suyunun kurutulmasıyla elde edilen sebze tozları da bu gruba dâhildir.

Kırmızı meyve (04.2.2, 04.2 3 ve 04.2.4.1 de de bahsedilen) ifadesi, dış kabuğu ve suyu/etli kısmı kırmızı-mor olan çekirdekli meyvelerin kırmızı-mor türleri ve üzümsü meyvelerin kırmızı-mor türlerini ifade eder.

Beyaz sebze (04.2 3 ve 04.2.4.1 de de bahsedilen) ifadesi, bazıları aşağıda verilmiş olan sebzeleri ifade eder: tapyoka, karnabahar, beyaz kereviz, Çin turpu, sarımsak ve beyaz soğan, bayır turpu, yer elması, kıvırcık lahana, pırasanın beyaz parçaları, maydanoz kökü, yabani havuç, sarı şalgam, beyaz kuşkonmaz, beyaz lahana, beyaz mantarlar, uzun beyaz turp, beyaz şalgam ve beyaz baklagiller 

Gıdanın dayanıklılığına önemli ölçüde katkı sağlayarak, tuz ve/veya sirke çözeltisi ve yağ ile çiğ sebzeler ve çiğ meyvelerin muamele edilmesiyle hazırlanan ürünler.
Örneğin lahana turşusu, salatalık turşusu, zeytinler, soğan turşusu, karnabahar turşusu, havuç turşusu, yağ içinde mantar (“Mushrooms in oil”; geleneksel bir İtalyan sebze saklama yöntemi olup, mantara yağ ve sirke ilave edilip fermentasyonu sağlanır. Bu şekilde uzun süre muhafaza edilir.), marine edilmiş enginar, erik turşusu, mango turşusu, misket limonu turşusu, Bektaşi üzümü turşusu ve karpuz kabuğu turşusu bu gruba girer. Bu kategori ayrıca sirke, yağ veya salamura içinde korunarak hazırlanmış tatlı-ekşi ürünleri de kapsar.

04.2.3 Teneke veya cam ambalajdaki meyve ve sebzeler
Meyve ve sebzelerin yıkanması, ardından haşlanması ve konserve kutuları, poşet/torba, cam kavanozlar veya diğer kaplar içerisine sıvı ortamda yerleştirilmesi ve ısı ile sterilize edilmesi sonucu tamamen korunmuş ürün. Bu kategori, kategori 04.1.4.2 ye dâhil olan kompostoları kapsamaz.

Soslu bir sebze içeren konserve bir ürün, kısmen kategori 04.2.3 altında yer alır. Bu, taşınma prensibinin uygulanabileceği bir bileşik gıda olur.

04.2.4 Meyve ve sebze preparatları, kategori 5.4 kapsamındaki ürünler hariç
Bu kategori, pulp, püreler, komposto ve benzer ürünler gibi preparatları ve bunun yanı sıra yüksek şeker konsantrasyonunda kaynamış su ile hazırlanan bütün veya/parça haldeki meyve ve sebzelerin preparatlarını kapsar. Bu kategori, sirke, yağ veya
salamura içindeki ürünleri (kategori 04.2.2 kapsamında) de, kategori 04.2.3 kapsamındaki ürünleri de kapsamaz.

04.2.4.1 Meyve ve sebze preparatları (komposto hariç)
Bu kategori, kategori 04.2 nin diğer alt gruplarına girmeyen işlenmiş meyve ve sebze ürünlerini kapsar; bunlar işleme sonrası dondurulabilir. “İşlenmiş meyve ve sebze” ifadesi, korunarak hazırlanmış kırmızı meyveler, deniz yosunu bazlı preparatlar, mikro alg preparatları, meyve bazlı soslar, meyve bazlı şurup, domates suyu ve baharat katılarak yapılan pelte/aspik, hazır zeytinler ve zeytin bazlı preparatlar, sebze püreleri, pulplar ve suları ve Hindistan cevizi sütü gibi ürünleri kapsamaktadır.

Bu kategori:
-Mostarda di frutta: Hardallı şurup içindeki şekerli meyveyi
içerir.

Meyve bazlı olmayan dolgular kategori 05.4; şeker şurupları ise kategori 11 kapsamındadır. Aromalandırılmış içeceklerin hazırlanmasında kullanılmak üzere tasarlanmış konsantre formdaki meyve şurupları, kategori 14.1.4 kapsamındadır.

04.2.4.2 Komposto, kategori 16 kapsamında yer alan ürünler hariç
Komposto, meyvelerin bir veya birkaç çeşidinin yenilebilir kısmının bütün veya parçalar halinde, süzgeçten geçirilmiş veya geçirilmemiş, önemli ölçüde konsantre edilmeksizin ısıl işlem görmesi ile elde edilen bir üründür.

Şekerler, su, elma suyu, baharat ve limon suyu kullanılabilir. En çok bilinenleri elma, şeftali, kayısı kompostolarıdır.

04.2.5 Reçel, jöle ve marmelatlar ve benzer ürünler
Bu kategori, “Türk Gıda Kodeksi Reçel, Jöle, Marmelat ve Tatlandırılmış Kestane Püresi Tebliği” nde tanımlanan ürünler ve düşük kalorili ürünler ve düşük şekerli ürünler dâhil diğer sürülebilir meyve veya sebze ürünlerini kapsar. Şeker yerine tamamen veya kısmen tatlandırıcı kullanılanların dışında, bu ürünlerin refraktometre ile hesaplanan çözünebilir kuru madde içeriği % 60 veya daha fazla olmalıdır (İlgili mevzuatlarda tanımlanan belirli özel durumlar hariç olmak üzere*bu istisna bizim reçel
mevzuatında yok). Bu kategori, düşük kalorili ürünler dâhil olmak üzere Mermelada, sert kabuklu meyvelerin ezmesi (fındık ezmesi, fıstık ezmesi gibi) ve sürülebilir ürünleri gibi diğer sürülebilir meyve veya sebze ürünlerini de kapsar.

04.2.5.1 “Türk Gıda Kodeksi Reçel, Jöle, Marmelat ve Tatlandırılmış Kestane Püresi Tebliği”nde tanımlanan ekstra reçel, ekstra geleneksel reçel, geleneksel reçel, geleneksel marmelat ve ekstra jöle
Ekstra reçel, Bir veya birkaç çeşit meyvenin konsantre edilmemiş pulpunun, su ve şekerlerle uygun bir jel kıvamına getirilmesiyle elde edilen bir karışımdır. 

Ekstra jöle, Bir veya birkaç çeşit meyvenin sulu ekstraktlarının veya suyunun veya bunların karışımının şekerlerle uygun jel kıvamına getirilmiş karışımıdır. Genel bir kural olarak, 1000 g ekstra reçel üretiminde kullanılan pulp miktarı 450 g dan az
olmamalıdır. ( 1000 g ekstra jöle için, üretiminde kullanılan meyve suyu ve/veya sulu eksraktların miktarı, ekstra reçelin üretiminde kullanılan miktar kadar olmalıdır.)

Bu kategori:
-Mermelada Ekstra: Karışım katı veya yarı sıvı olana kadar, bütün haldeki, kesilmiş, ezilmiş, elekten geçirilmiş veya başka bir işlem uygulanmış meyvelerin şeker ile kaynatılmasıyla hazırlanan bir üründür. Meyve içeriği %50’den az olmamalıdır. 

Refraktometre ile tayin edilen çözünebilir kuru madde miktarı %40-%60 arasında olmalıdır.

Bu kategori:

-Reçel: Bir veya birkaç çeşit meyvenin püresinin veya pulpunun veya bunların karışımının, su ve şekerlerle uygun bir jel kıvamına getirilmiş karışımıdır. (Genel bir kural olarak, 1000 g’lık son ürünün üretiminde kullanılan pulp ve/veya püre miktarı 350 g’dan az olmamalıdır.)
-Jöle: Bir veya birkaç çeşit meyvenin sulu ekstraktlarının veya suyunun veya bunların karışımının şekerlerle uygun jel kıvamına getirilmiş karışımıdır.
-Marmelat: Turunçgil meyvesinden elde edilen pulp, püre, meyve suyu, sulu ekstraktları ve kabuklarının tek başına veya karıştırılarak, su ve şekerlerle uygun jel kıvamına getirilmiş karışımıdır.
-Jöle marmelat: Çok ince dilimlenmiş az miktarda meyve kabukları dışında suda çözünmeyen madde içermeyen üründür.
-Tatlandırılmış kestane püresi: Su ve şekerin, 1000 g’lık son üründe en az 380 gr kestane püresi ile uygun kıvama getirilmesiyle hazırlanan karışımdır.
-Mermelada: Karışım katı veya yarı sıvı olana kadar, bütün haldeki, kesilmiş, ezilmiş, elekten geçirilmiş veya başka bir işlem uygulanmış meyvelerin şeker ile kaynatılmasıyla hazırlanan bir üründür. Meyve içeriği %30’dan az olmamalıdır.
Refraktometre ile tayin edilen çözünebilir kuru madde miktarı %40-%60 arasında olmalıdır.

içerir.

04.2.5.3 Diğer benzeri sürülebilir meyve ve sebze ürünleri
Elma ezmesi ve creme de pruneaux gibi tüm diğer benzeri sürülebilir meyve ve sebze bazlı ürünleri kapsar.

Bu kategori:
-Dulce de membrillo: Elekten geçirilmiş meyvenin Briks derecesi 55 veya daha fazla olana, meyve içeriği %45 ve rengi koyu krem renginden kahverengimsi kırmızıya kadar değişen bir katı haline gelene kadar şeker ile kaynatılmasıyla hazırlanan üründür.
-Crema de membrillo: Elekten geçirilmiş meyvenin Briks derecesi 55 veya daha fazla olana, meyve içeriği %50 ve rengi açık veya hafif sarımsı kahverengi bir katı haline gelene kadar şeker ile kaynatılmasıyla hazırlanan üründür.
-Marmelada:elekten geçirilerek veya benzer bir işlem ile bir püreye çevrilen ayvanın mezokarpının kaynatılmasıyla elde edilen üründür ve katı kıvamlı, minimum meyve içeriği %40 (standart) veya %50 (ekstra) olan, %60 veya daha fazla bir çözünebilir kuru madde içeriğine sahiptir.

içerir.

04.2.5.4 Sert kabuklu meyvelerin ezmeleri ve sürülebilir ürünleri
Sert kabuklu meyvelerin ezmesi, sert kabuklu meyvelerin dış kabuğundan ayrıldıktan sonra kırılması/ezilmesi ile yapılan sürülebilir bir gıda ürünüdür. Ürün, yüksek bir yağ içeriğine sahiptir ve tereyağı gibi sürülebilir. Örneğin; fındık ezmesi, fıstık ezmesi (yerfıstığı yağıyla kavrulmuş ve öğütülmüş yer fıstığından yapılan sürülebilir bir ezme), diğer sert kabuklu meyvelerin ezmeleri (örneğin kaju ezmesi) ve balkabağı ezmesini kapsar. Bu kategori, “Türk Gıda Kodeksi Reçel, Jöle, Marmelat ve
Tatlandırılmış Kestane Püresi Tebliği” kapsamında yer alan tatlandırılmış kestane püresini ve sert kabuklu meyveler içeren kakao bazlı sürülebilir ürünleri (kategori 05.2 kapsamındadır) kapsamaz.

04.2.6 İşlenmiş patates ürünleri
Bu kategori şu patates ürünlerini kapsar: patates kızartması, dondurulmuş veya soğutulmuş patates özel ürünleri ve kurutulmuş patates ürünleri (pul, granül, toz). Bu kategori kategori 06.4.4’e dâhil olan patates gnocchi(patatesten yapılan bir İtalyan
yemeği)yi kapsamaz.
Patates bazlı atıştırmalıklar kategori 15.1 kapsamındadır.